Amsterdamse studenten geven les aan ouderen

Bewoonster Ria Zegger (89) van verpleegtehuis Vondelstede komt aanschuifelen achter haar rollator en kijkt wat moeilijk. Dan ploft ze neer op een van de stoeltjes achter in het activiteitenzaaltje en staart naar het scherm dat studente psychobiologie Kay de Wit (23) heeft neergezet.

De studente geeft voor een zaal met zo'n twintig ouderen een college over de invloed van kunst op het brein.

"Ik neem u mee in de wereld van creativiteit," begint ze.

"In wat?" roept een vrouw uit de zaal.

"Creativiteit," zegt De Wit luider. Ze toont een foto van Bob Ross.

"Dit college gaat over het effect van creativiteit op ons brein. Wie van u heeft weleens een aha-momentje?"

De term gaat de toehoorders even boven de pet, maar als er even later plaatjes worden getoond van het aapje Congo dat in een Engelse dierentuin een schilderij maakte, zijn ze er weer helemaal bij. Het schilderij kost 47.405,95 gulden ("Ik spreek voor deze groep liever van guldens"). Of iemand dat ervoor wil neertellen? Zegger schudt driftig nee.

Emotie en waardering
De Wits college is interactief. Het is de bedoeling dat de zaal reageert op de plaatjes, filpmjes en de muziek. De Wit is een van de honderd studenten van de stichting Oud Geleerd Jong Gedaan, die sinds 2014 colleges voor ouderen organiseert. Sinds dit jaar is er ook een aangepast college voor mensen met dementie en migrantenouderen.

In Amsterdam kan de stichting putten uit een pool van honderd studenten van verschillende studierichtingen van de UvA, VU en HvA.

"Deze uitdaging is goed voor het brein van ouderen. Het is weer iets anders dan dingen met je handen doen. De studenten leren op hun beurt presentatievaardigheden," zegt Lisette de Groot van Oud Geleerd Jong Gedaan.

Op het scherm staan drie punten: zintuigelijk, emotie en waardering, en kennis en betekenis. Het college gaat verder over muziek en het brein. En het 'plezierstofje' dopamine.

Een dame in rolstoel knijpt even een oogje dicht. Van een vrouw voorin klinkt een hard snurkend geluid. Maar zodra er een filmpje is over een man met gitaar die voor zijn van plezier kraaiende kindje zingt, is de zaal weer bij de les.

Ook het YouTubefilmpje van een dansende kaketoe op het nummer Another One Bites the Dust van Queen brengt een grijns op de gezichten.

"Muziek zorgt ervoor dat we beter worden met taal, met plannen en met de timing van ritmes. We bewogen bijna allemaal mee," doceert De Wit.

Of ze van André Rieu houden, vraagt ze de zaal.

"Ik vind het een vervelende vent," zegt iemand. Maar Ria Zegger is niet te houden als de bekende wals uit de Jazz Suite van Sjostakovitsj klinkt. Haar handen gaan in de lucht en luidkeels zingt ze mee: "La, la, la, la."

Verliefdheidshormoon
Op het scherm verschijnt een foto van Gustav Mahler en zijn aantrekkelijke vrouw Alma, aan wie hij zijn Achtste symfonie opdroeg terwijl zij een affaire had met architect Walter Gropius. De muziek moet voor een 'verliefdheidshormoon' zorgen.

"Een wat?" roept een vrouw. De ouderen moeten hun vinger op de pols leggen en hun hartslag in de gaten houden bij de muziek. Daarna vraagt De Wit hoe hun hartslag is.

"Die ging omhoog," zegt Henk Groos (91).

"Omhoog?" vraagt De Wit verbaasd.

"Ja, door die dame met die mooie tieten."

Na ruim een uur is het college ten einde. Jiske Dekker-Kwant (87) en haar vriendin Adriana van Male (92) praten na.

Van Male: "Ik was vroeger concertzangeres en heb ervan genoten. Dit vond ik zo goed. Soms keek ik even om me heen en dacht: de mensen begrijpen het niet. Maar aan de andere kant: het brengt ze op een idee om meer naar muziek te luisteren."

Dekker-Kwant: "Je wilt hier ook wat van leren. Aan sjoelen en bingoën doe ik niet mee. Dat vind ik een beetje kinderlijk. Maar van deze colleges steek ik wat op. Je hersens worden gebruikt."